Naš bratko Petar: Car makedonske košarke!

Piše: Duško Miletković Souly, KOŠ magazin

Ako samo malo prekopamo po individualnim dosezima ex-Yu košarkaša u evropskim takmičenjima, vidjet ćemo da, barem formalno, po broju osvojenih titula, nema tako uspješnog košarkaša kakvim bješe Petar Naumoski, najveći igralec loptom boje naranče kojeg dade Makedonija. Čovjek je (u sklopu dvadesetak osvojenih klupskih trofeja) slavio u sva tri evropska takmičenja svoga doba, nagomilavši pet titula u njima – po dvaput je osvajao Euroligu i Kup pobjednika kupova, dok se sa Efes Pilsenom radovao u Kupu Radivoja Koraća, donijevši turskoj košarci prvo slavlje u međunarodnim natjecanjima. Čak niti gromade poput Petrovića i Bodiroge nemaju ovoliko uspjeha u evropskim nadmetanjima – osvojili su po četiri međunarodna klupska trofeja, ali nikad nisu slavili u Kupu Koraća, unatoč višestrukim finalima (svaki po tri).

Nije da je Naumoski kao mlađan ostavio nekog većeg traga u prvenstvu SFRJ gdje je debitirao još sredinom osamdesetih u dresu Rabotničkog. Za mnoge posve neočekivan transfer u splitsku Jugoplastiku donio mu je priliku osvojiti uzastopne trostruke krune u koje spadaju i dvije Eurolige, premda je u bogatoj rotaciji bio tek petim ili šestim bekom tima s Gripa, i igrao je tek sporadično. To dvogodišnje čeličenje u najboljoj evropskoj momčadi Naumoski je iskoristio na jedinstven način – tako da je nakon te epizode postao jednim od legendarnih bekova Evrope devedesetih. Prvu sjajnu sezonu odigrao je u krnjem prvenstvu ‘92 po povratku u Skopje, da bi nakon toga zbrisao put Turske gdje će se upisati zlatnim slovima u tamošnju košarkašku istoriju.

Jedan od najboljih evropskih bekova tih godina, elegantni i inteligentni Petar Naumoski u Efesu postaje košarkaškim božanstvom već u prve dvije sezone turske epopeje, predvodeći „pivare“ do uzastopnih naslova u prvenstvu i do finalnog učešća u Kupu pobjednika kupova. Na sezonu si je skočio do Italije, u dres Benettona iz Trevisa s kojim je te sezone 1994-95 osvojio Kup kupova nakon finala protiv španske Taugres Baskonije. U tom finalu Petar je održao malu kliniku košarke, bilježeći 26 poena, uz šut 7-10 iz igre i 10-11 s crte penala! Sezona u Italiji bila je samo mali intermeco u osvajanju turske raje i već iduću Naumoski pleše svoj najznačajniji košarkaški valcer u dresu Efes Pilsena.

Sezone 1995-96 slika košarkaške Evrope mijenja se zauvijek jer Efes postaje prvim turskim osvajačem nekog međunarodnog takmičenja. Finale Kupa Radivoja Koraća donosi za protivnika jaki Stefanel iz Milana, predvođen Jugo-kolonijom (Tanjević, Bodiroga, Fučka). Petar igra veličanstveno finale, vlada parketom i kao egzekutor (31 poen, 13-21 iz igre) i kao organizator (10 asistencija) i turska sila slavi sa 76-68. U uzvratu u Milanu, Stefanel je jači za 7 poena, što nije dovoljno za konačni trijumf jer još jednu maestralnu partiju igra makedonski umjetnik lopte (26 koševa). Naumoski ovim uspjehom kompletira kolekciju evropskih trofeja, dodajući Kup Koraća prethodno osvojenim Euroligama i Kupu kupova. U kasnim dvadesetima on je na apsolutnom vrhuncu karijere i naslovi u turskom prvenstvu čistom su izvjesnošću. Efes Pilsen ne uspijeva napraviti nešto više u Evroligi tih godina, ali Petar briljira i u tom takmičenju, stavljajući svojih sigurnih 20 poena i 5 asista po meču, kao dokaz da je jednim od najboljih bekova Evrope tih godina.

Građanski rat u Jugi naštetio je reprezentativnim ambicijama Petra Naumoskog. Da je država ostala cijela, s majstorstvom prikazanim u devedesetima, pretpostavljam da bi Naumoski osvojio koje zlato u državnoj selekciji jer je prosto bio predobar da ne zaigra za državni tim. Ovako je bio osuđen na skromnu repku Makedonije s kojom nije ostvario ništa vrijedno pomena, ubacujući 49 poena (od 79 cijele selekcije) u jednom susretu kvalifikacija za EP 1999. protiv Poljske, kao rekord u reprezentativnom dresu svoje zemlje. Tako pokojni Buštur Georgijevski ostade reprezentativno najtrofejnijim makedonskim košarkašem za sva vremena.

Naumoski je i u svojim tridesetima ostao sjajnim košarkašem. Nakon divnih godina u Efesu, vrijeme je za polupenzionerske dane u Italiji (prosjek Naumoskog u pet talijanskih sezona loptanja iznosi 16.3 poena po tekmi). Ne lezi vraže, 2002. godine njegov tadašnji klub, Montepaschi iz Siene, probija se do posljednje inkarnacije Kupa pobjednika kupova (tad Kup Saporte) i tamo sreće španjolsku Pamesu iz Valencije. Finale je odigrano u Lyonu 30. aprila, i tim iz Siene slavi uvjerljivo sa 10 poena razlike, a ključem je upravo igra Naumoskog. On, tad već u 34-oj, ulazi s klupe da bi ponovo završio susret kao najefikasniji pojedinac finala, održavši još jednu vrijednu školicu kako igrati trofejnu, a elegantnu košarku. Do 23 poena Petar dolazi uz besprijekornih 7-11 iz igre i 4-4 sa linije penala, ostavljajući iza sebe nenormalan prosjek karijere u finalima evropskih kupova – 26.5 poena po susretu uz šut iz igre preko 60%.!

Iako je ostao aktivnim košarkašem još niz godina, nastupajući sporadično do četrdeset i neke, ovo posljednje osvojeno evropsko takmičenje bilo je petim i konačnim koje je osvojio. Rekoh na startu još – ne znam nijednog domaćeg košarkaša da ih je naslagao ovoliko. Njegov Efes je pred par godina penzionisao sedmicu koju je nosio Naumoski. I bez reprezentativnih tantijema radilo se o golemoj karijeri, po meni čak ne u tolikoj mjeri definiranoj osvojenim trofejima. Bit i srž košarkaštva Petra Naumoskog bili su u stilu njegove igre – racionalnom, inteligentnom, ekstremno gledljivom i tek onako, usput – trofejnom. Ne možete voljeti košarku, a ne biti zaljubljenikom u stil i 007 umijeće odlučnih trenutaka velikih finala koje prezentirao je nepatvoreni kralj, da kralj – car makedonske košarke – naš bratko Petar Naumoski.